Фото: Unsplash.com/ Antoine GIRET
Адам жылына қанша тонна қоқыс шығарады?
Қазақстандықтар қоқысты көбірек шығара бастады
2021 жылы Қазақстанда кәсіпорындар жинаған коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемі 3,2 миллион тоннаға жетті. Бұл бір жыл бұрынғыдан бірден 13,4 % көп.
Салыстыру үшін: 2020 жылдың осы кезеңінде елімізде 2,8 млн тонна коммуналдық қалдықтар жиналды (жылына минус 3,5%).
Жиналған 3,2 миллион тонна қалдықтардың 1,9 миллион тоннасы қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарына жөнелтілді. 1,2 миллион тоннасы үшінші тұлғаларға және қалдықтарды өңдеу зауыттарына жіберілді. Бұл туралы Energyprom агенттігі 16 мамырда хабарлады.
Ең көп көлем пластмасса, пластик, полиэтилен және полиэтилентерефталат қаптамаларына тиесілі: 158,2 мың тонна. Сонымен қатар:
- 152,8 мың тонна макулатура, картон және қағаз қалдықтары,
- 83,8 мың тонна сынған әйнек қалдығы,
- 35,9 мың тонна тамақ қалдығы,
- 29,3 мың тонна ағаштар мен жапырақтар, 2
- 1,3 мың тонна түсті және қара металл сынықтары,
- 5,5 мың тонна текстиль және киім қалдықтары,
- 1,9 мың тонна шина қалдығы шыққан.
Адам бір жылда қанша қоқыс шығарады?
Ал FinExpertiza халықаралық аудит және консалтинг желісінің сарапшылары бір тұрғын жыл сайын орта есеппен 2,4 текше метр қоқыс шығаратынын есептеді. Олар өз зерттеулерінде аймақтағы өмір сүру деңгейі мен қоқыс көлемі арасындағы байланысты атап өтті. Ол неғұрлым жоғары болса, тақырыпта соғұрлым көп қалдықтар болады. Бірақ өңірлер арасында жан басына шаққандағы ТҚҚ өндіру бойынша да көшбасшылар бар. Ресей Федерациясында Бурятия Республикасы абсолютті чемпион атанды. Бір адам 7,8 текше метр қоқыс шығарады. Шешенстан тұрғындары ең аз қоқыс қалдырады. Онда жылына бір адамға 0,49 текше метр ғана түзіледі. Екінші орында Ингушетия (0,71 текше метр).
Орташа алғанда, әр адам жылына 450 келі тұрмыстық қатты қалдықтарды шығарады. Байқағанымыздай, бұл өте көп. Егер 450 келі қалдықты 365 күнге бөлсек, онда адам күніне шамамен 1,2 келі қоқыс тастайды деген сөз.
Жылына қанша пластик қоқысқа кетеді?
БҰҰ мәліметтері бойынша жыл сайын 300 миллион тонна пластик қалдықтары түзіледі. Қоқыстың бір тоннасы 7 метр куб жерді алады. Ал 6 метрлік контейнер 33 метр куб болады. Демек 300 миллион тонна қалдық 65 миллион контейнерді толтырады. Ал Жерді айналып өту қашықтығы – шамамен 40 мың километр. Егер 65 миллион контейнерді бір жолға тізіп қойсақ, сол қашықтық біздің планетамызды 10 рет айналып өтуге жетеді. Мұндай көрсеткіш біз қоқысты контейнерге салғанда болып отыр. Егер қалдықарды ештеңеге салмай, бір жолға төге берсек, онда Жерді 10-нан да көп айналуға болады.
Тұрмыс қалдықтары жыл сайын көп шықпауы үшін не істеуге болады?
Бұл мақала Орталық Азияның Еуразия Қоры Chevron компаниясымен серіктестікте жасаған Qolda жедел көмек жобасы аясында әзірленді. Мақала авторының пікірі Chevron компаниясының және Орталық Азияның Еуразия қорының көзқарасымен сәйкес келмеуі мүмкін.
